در گفت‌وگو با عضو جامعه مبلغان برتر کشور بررسی شد؛ چالش‌ها و راهکارهای سواد رسانه در فضای مذهبی
تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۶۰۴۴
در دنیای امروز، رسانه‌ها نقش حیاتی در جامعه دارند و از طریق آنها اطلاعات و نظرات به سرعت وسیعی منتقل می‌شوند. فضای مذهبی نیز بخشی از این رسانه‌ها را در بر می‌گیرد و در آن به بیان و انتشار افکار، باورها و معتقدات دینی پرداخته می‌شود. اما سواد رسانه در فضای مذهبی اهمیت خاصی دارد.
در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد شریفی صادقی، عضو جامعه مبلغان برتر کشور به بررسی چالش‌های موجود در این حوزه و راهکارهایی برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی کشور پرداختیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چالش‌های سواد رسانه در فضای مذهبی
تاثیرگذاری بی اندازه، جریان اطلاعاتی ناهمخوان و نداشتن مهارت تفسیر محتوا
حجت‌الاسلام شریفی صادقی در ابتدا مفهوم سواد رسانه در فضای مذهبی را تشریح کرده و می‌گوید: سواد رسانه در این حوزه به میزان دانش، مهارت و قدرت تفکر افراد در شناخت، انتقال و تفسیر محتواهای مرتبط با مسائل مذهبی اشاره دارد. سواد رسانه در فضای مذهبی، مربوط به توانایی تشخیص منابع معتبر، تحلیل محتوا، تفکر انتقادی و تعامل موثر با رسانه‌های مذهبی است.
او یادآور می‌شود: در فضای مذهبی، برخی چالش‌های منحصر به فرد بر سواد رسانه وجود دارند. یکی از این موارد «تاثیرگذاری بی‌اندازه» است یعنی رسانه‌های مذهبی می‌توانند تاثیر بسیار قوی بر باورها و عقاید افراد داشته باشند. در نتیجه افراد ممکن است بدون تحلیل و بررسی دقیق، به صورت کورکورانه به محتواهای رسانه‌ای پاسخ دهند و باورها و عقاید خود را بر اساس آنها شکل دهند. این می‌تواند به دور از تفکر انتقادی و تحقیقات علمی، به منابع معتبر توجه نکنند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه می‌دهد: چالش دیگری که در فضای مذهبی وجود دارد «جریان‌های اطلاعاتی ناهمخوان» است. در فضای مذهبی، ممکن است جریان‌های اطلاعاتی ناهمخوان و متناقض وجود داشته باشد. این می‌تواند به کاهش قدرت تشخیص و تحلیل منابع و محتواها منجر شود. علاوه بر آن «میانجی‌گری نامناسب» نیز به این حوزه آسیب می‌زند. برخی رسانه‌های مذهبی ممکن است به عنوان میانجی‌گرانی برای انتقال اطلاعات و نظرات عمل کنند. اما اگر میانجی‌گری نامناسب صورت بگیرد، می‌تواند منجر به ترویج افکار ناعادلانه، تحریف مفاهیم و ترویج نفرت و تعصب شود. افزون بر آن «نداشتن مهارت‌های تفسیر محتوا» از دیگر آسیب‌های جدی است. در فضای مذهبی، محتواهای پیچیده و قرآنی، تفسیرهای متعددی دارند. عدم داشتن مهارت‌های تفسیر محتوا می‌تواند به اشتباه در درک و تفسیر مطالب منجر شود.
برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی چه باید کرد؟
عضو جامعه مبلغان برتر کشور به راهکارهایی برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی کشور اشاره کرده و بیان می‌کند: در این راه تربیت و آموزش مهارت‌های سواد رسانه در قالب برنامه‌های آموزشی مذهبی و فرهنگی برای جوانان و بزرگسالان راهکاری مؤثر برای ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی بسیار ضروری است. در کنار آموزش باید افراد جامعه را به تفکر انتقادی داشتن تشویق کرد زیرا آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی و ارزیابی منابع و محتواهای مذهبی به افراد، آنها را قادر می‌سازد تا به طور مستقل و منطقی به مطالب پاسخ دهند و به اشتباه افتادن از طریق تحلیل مناسب و بررسی دقیق جلوگیری کنند.
او یادآور می‌شود: راهکار دیگر ترویج تفاهم میان فرق‌های مذهبی است. ارتباط و تعامل بین فرق‌های مذهبی از طریق رسانه‌های مذهبی، می‌تواند به تفاهم و هم‌زیستی صحیح بین اقشار مختلف جامعه کمک کند. این تفاهم و هم‌زیستی می‌تواند به ارتقای سواد رسانه در فضای مذهبی و کاهش تعصب و نفرت از دیگران منجر شود. همینطور ارتقای آگاهی از منابع معتبر و قابل اعتماد در فضای مذهبی، می‌تواند به ارتقای سواد رسانه کمک کند. آموزش روش‌های تشخیص و تحلیل منابع و اطلاعات می‌تواند افراد را در برابر ترویج اخبار جعلی و اطلاعات نادرست محافظت کند. در این بین توسعه تفاهم و مهارت‌های تفسیر محتوا نیز بسیار دارای اهمیت است. این مهارت به افراد کمک می‌کند تا مطالب مذهبی را به درستی درک کرده و تفسیر کنند. فهم صحیح مفاهیم و محتواهای مذهبی، از ترویج تفکر دینی مسئولانه و پویایی در فضای مذهبی پیروی می‌کند.
حجت‌الاسلام شریفی صادقی در پایان با اشاره به اهمیت بسیار زیاد سواد رسانه در فضای مذهبی می‌گوید: داشتن سواد رسانه به تفکر انتقادی، تشویق و تعامل سازنده در جامعه کمک بزرگی می‌کند. با توجه به چالش‌های موجود در فضای مذهبی، استفاده از راهکارهایی مانند تربیت سواد رسانه در آموزش، تشویق به تفکر انتقادی، ترویج تفاهم میان فرق‌های مذهبی، ارتقای آگاهی از منابع معتبر و توسعه تفاهم و مهارت‌های تفسیر محتوا می‌تواند بهبودی قابل توجهی در سطح سواد رسانه در فضای مذهبی داشته باشد. با اجرای این راهکارها، افراد قادر خواهند بود به طور کیفی و منطقی با محتواهای مذهبی در فضای رسانه‌ای برخورد کنند و به شکلی مسئولانه و مطلوب با مذهب و اعتقادات خود برخورد کنند. همچنین، ترویج سواد رسانه در فضای مذهبی می‌تواند به افزایش توانایی افراد در ارزیابی منابع و محتواهای رسانه‌ای کمک کند و از ترویج اخبار جعلی، تعصب و نفرت جلوگیری نماید. در نهایت این تلاش‌ها به تقویت ارتباطات فردی و جمعی، افزایش دانش و فهم عمومی و بهبود جامعه در برابر چالش‌های رسانه‌ای مذهبی کمک خواهد کرد.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: رسانه های مذهبی تفکر انتقادی منابع معتبر رسانه ای رسانه ها چالش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۶۰۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هاشمی تهرانی: امروزه در فضای حقیقی و مجازی حشر با علما از بین رفته/ هیئات مذهبی خیلی اوقات منبری ندارد/ بسیاری از بزرگان و مسئولین نظام دغدغه حجاب دارند/ اگر با جوانان حرف زده می‌شد اینجای کار نبودیم
به گزارش جماران؛ مراسم چهل و پنجمین سالگرد شهادت آیت الله مرتضی مطهری عصر روز پنجشنبه در مسجد جامع نارمک برگزار شد. در این مراسم که از طرف خانواده شهید مطهری و ستاد سالگرد برگزار شد، حجت الاسلام والمسلمین احمد ناطق نوری، علی، محمد و مجتبی مطهری، علی لاریجانی، محسن هاشمی و اقشار مختلف مردم حضور داشتند.
حجت الاسلام والمسلمین سید محمدرضا هاشمی تهرانی در این مراسم سخنرانی خود را با موضوع علم و معرفت و جایگاه عالم دینی در جامعه آغاز کرد و گفت: در سیره امام جعفر صادق (ع) جهل و نادانی بزرگترین مرض بود. انسان در حرف ممکن است ادعای دینداری داشته باشد، اما تا مادامی که نسبت به توحید و ولایت جاهل و نادان باشد و نتواند حق را از باطل تشخیص دهد، دینداری اش هم ارزشی نخواهد داشت.
وی با اشاره به روایتی جالب که در زمره روایات دقیق اهل بیت (ع) است اظهار داشت: از پیامبر اکرم (ص) سوال کردند که کدام عمل از همه اعمال پرفضیلت‌تر است. پیامبر در جواب فرمودند: پرفضیلت‌ترین عمل، علم به خداست. سوال کننده متعجب شد و فکر کرد که پیامبر متوجه سوال وی نشده است و دوباره سوال را پرسید. حضرت نگاهی کردند و باز فرمودند همان پاسخ را فرمودند. سوال کننده تعجبش بیشتر است و گفت من از عمل می‌پرسم شما جواب من را چیز دیگری می‌دهید. حضرت فرمود اگر کسی علم به خدا نداشته باشد، معرفت به توحید نداشته باشد، شناخت نداشته باشد کمترین اعمال او مقبول درگاه خداوند است. اما آن کسی که نمی‌داند چه کسی را می‌پرستد و علم به خدا ندارد و حقیقت توحید برای او مجهول است هر چقدر هم عمل کند فایده‌ای ندارد.
هاشمی تهرانی با بیان اینکه علم و معرفت یک حقیقتی است که ائمه اطهار مکرراً شیعیان را به آنها توصیه می‌کردند، تصریح کرد: محب و شیعه بی‌سواد و بی‌معرفت، به درد اهل بیت (ع) نمی‌خورد. معارف غنی اهل بیت (ع) غیر از این چیز‌هایی است که ما در کتاب‌های خود می‌خوانیم. اهل بیت (ع) در مقام آموزش شیعیان یک راه خاصی را طی کردند. شیعه و محب بی سوادِ جاهل به چه دردی می‌خورد.
این سخنران با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های برجسته و منحصربفرد استاد مطهری این بود که تراز منبر را در عالی‌ترین سطح خود حفظ کرد، ادامه داد: استاد مطهری جایی منبر می‌رفت که وقتی پایین می‌آمد منبر و مطالب او کتاب معرفتی شیعه می‌شد. در زمان خود برخی از این کتب به چاپ ۴۰، ۵۰ و ۶۰ می‌رسید.
استاد مطهری تراز عالم دینی را حفظ کرد. اینکه ما بنشینیم خواب، خاطره و حکایات شخصی تعریف کنیم به چه دردی می‌خورد. باید از استاد مطهری یاد بگیریم.
حجت الاسلام هاشمی تهرانی گفت: ابان ابن تغلب از بزرگترین اصحاب اهل بیت بوده است. کسی که امام صادق (ع) برای او احترام ویژه‌ای قائل بود. ذهبی یکی از رجالیون قدرتمند اهل تسنن نقل می‌کند که احترام ابان ابن تغلب در مسجد النبی و مدینه بیشتر از امام صادق (ع) بوده است. تمام مسلمانان از جمیع فرق به این شخصیت بزرگ سترگ آن زمان احترام می‌کردند. امام صادق (ع) مکرر می‌فرمود خدا ابان ابن تغلب را رحمت کند، او ۴۰ هزار حدیث از پدرم امام باقر (ع) حفظ کرده بود، مکرر فرمود اگر ابان نبود روایات امام باقر (ع) ضایع شده بود. این‌ها شیعه بودند و در مسیر احیای امر اهل بیت کار می‌کردند.
این سخنران مذهبی اضافه کرد: هیئت گرفتن و نماز جماعت فوق العاده خوب است، اما آنچه که یکایک ما موظف هستیم این است که معارفت اهل بیت (ع) را ابتدا یاد بگیریم و به نسل بعد خود منتقل کنیم.
وی با اشاره به اینکه مساله حجاب یکی از معضلات کف جامعه ما امروزه است که خیلی فراگیر است، ابراز کرد: بسیاری از بزرگان و مسئولین نظام دغدغه حجاب دارند. اگر معارف دینی در سطوح مختلف ارائه می‌شد و با این جوانان حرف زده می‌شد اینجای کار نبودیم. آیت الله مطهری با سعه صدر با تمام مخالفین بحث می‌کرد. مباحثات دقیق، بدون اینکه از کوره در برود. اسلام این را می‌خواهد که انسان آن‌چنان قدرت پیدا کند و معرفت عمیق دینی را آن‌چنان ارائه کند و بگوید هر کسی هر چه شبهه دارد بیاورد. این خصیصه مکتب تشیع و امام صادق (ع) است. علمای ربانی دین ما این چنین بودند.
هاشمی تهرانی گفت: تهران بزرگانی به خود دیده است. مرحوم ابوالحسن رفیعی قزوینی، مرحوم شاه آبادی در تهران منبر‌های عمیق معرفتی می‌رفتند که پامنبری‌ها آنها طلاب و دانشجو نبودند، بازاری‌های تهران بودند. مرحوم آیت الله میرزا عبدالکریم روشن در چهارراه سیروس برای مردم توحید تبیین می‌کرد.
او با ابراز تأسف از اینکه امروزه در فضای حقیقی و مجازی حشر با علما از بین رفته است، اظهار داشت: علمای ربانی در برخی نقاط مهجورند. هیئات مذهبی خیلی اوقات منبری ندارد. آقای مداح می‌آید سینه زنی را برگزار می‌کنند و تمام می‌شود.
حجت الاسلام هاشمی تهرانی در پایان گفت: برخی آقایان علم‌شان که بالا می‌رود دیگر ابا دارند که روضه بخوانند اما شأن جلیل القدر مرحوم آقای مطهری این بود که در اوج حکمت و استاد تمامی حوزه و دانشگاه وقتی منبر می‌خواند بعد از آن در روضه برای سیدالشهدا هق هق می‌کرد که نشان می‌دهد در اوج علم و معرفت هم که باشی تنها راه نجات، راه اختصاصی رحمت واسعه حضرت سیدالشهداء (ع) است.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان